Lex Schoenmaker ziet met lede ogen aan hoe ADO Den Haag een doodstrijd voert

ADO Den Haag voert een doodstrijd. Het voetbalbolwerk degradeerde uit de Eredivisie en inmiddels zijn de schulden zodanig hoog opgelopen dat een faillissement dreigt. Icoon Lex Schoenmaker ziet het met lede ogen aan. Hij blijft hopen op een succesvolle reddingsoperatie op korte termijn en vindt dat de gemeente Den Haag ADO niet mag laten vallen.

Van mijn zestiende tot mijn zeventigste ben ik bij de club betrokken. Mooie tijden meegemaakt, verdrietige, een kampioenschap, Europees voetbal, degradatie, speler geweest, trainer, alles eigenlijk. Dan is het toch normaal dat het veel met me doet dat ADO Den Haag op omvallen staat?”

Clubicoon Lex Schoenmaker, 74 jaar inmiddels, wacht het antwoord op zijn retorische vraag niet af. „Ik heb in het ziekenhuis gelegen. 2007. Er moesten drie stents worden geplaatst. Had niets met ADO te maken, volgens mijn omgeving. Ik vraag het me af. We degradeerden. Het was een stressvol jaar en ADO ging me aan het hart.”

’Niets boven Den Haag’
Behoudens een kort uitstapje naar Feyenoord – 1971-1975 – bleef de aanvaller zijn club altijd trouw. In de zomerperiode verhuurde ADO hem aan Edmonton Drillers en Fort Lauderdale Strikers. „ADO ontving een huursom en die Amerikanen namen mijn salaris voor hun rekening. Mooie tijd. Ik heb daar met, en tegen alle groten van de wereld gespeeld: Pelé, Beckenbauer, George Best, Gerd Müller, Johan Cruijff en Wim van Hanegem. Ook nog met Hansie Kraay junior. Zijn vader had me naar Edmonton gehaald. Junior zat altijd bij ons thuis. Maar niets boven Den Haag.”

Op een steenworp afstand van het Cars Jeans Stadion aan het Prins Claus Plein vertelt Schoenmaker over zijn leven bij ADO, bij FC Den Haag, FC Den Haag ADO en bij ADO Den Haag. Over de tijd dat de Oostenrijkse toptrainer Ernst Happel hem opviste uit het tweede elftal en de carrière van Sexy Lexie zo een kickstart gaf. „In het Zuiderpark indertijd. Het stadion zat altijd bomvol. December 1970 stonden we bovenaan. Na NAC en Holland Sport kwam Ajax op bezoek met Cruijff, Piet Keizer, Johan Neeskens, het elftal dat later in het seizoen de Europa Cup I won. 1-0 ADO, doelpunt Schoenmaker.”

Uiteindelijk hield de ploeg de race met Ajax en toenmalig Europees kampioen Feyenoord niet vol. Aad Mansveld, Dick Advocaat, Theo van den Burch en Schoenmaker eindigden als derde op drie punten van Ajax en zeven op Feijenoord, toen nog met een ij geschreven. „Toen is de standaard gezet. Met veel spelers uit eigen jeugd. Allemaal uit de wijken rond het Zuiderpark. ADO had een geweldige jeugdopleiding en was zijn tijd tot midden jaren zeventig ver vooruit als profclub. Hier liep als eerste een betaalde directeur rond: Gerard Slager. En een manager Eddy Hartman.”

“’We streden met Ajax en Feyenoord om de landstitel’”
Op voetbalgebied zette de legendarische Happel de toon met een succesvolle jeugdlichting. Na driemaal de bekerfinale verloren te hebben, won ADO de KNVB-beker in 1968. Na zeven jaar ADO vertrok hij naar Feyenoord en won daar titels en de Europa Cup I. Happel ging en de Tsjech Vaclav Jezek kwam. „Jezek speelde op de laatste training voor de wedstrijd altijd ADO 1 tegen ADO 2 in het stadion. Stond hijzelf zelf met een megafoon op de tribune aanwijzingen te geven. Alhoewel, wij verstonden niets van zijn onverstaanbare geschreeuw. Maar hij had zulke goede spelers tot zijn beschikking dat het niet uitmaakte.”

Laatste stuiptrekkingen
Na vier jaar Feyenoord – 1971-1975 – kwam Schoenmaker terug naar ADO, dat inmiddels FC Den Haag heette. Hij zag dat de club aan het veranderen was. „Het roodgroen van ADO was geelgroen van FC Den Haag geworden vanwege de fusie met het Scheveningse Holland Sport. Die fusie heeft de gemeente Den Haag in 1971 doorgedrukt. Daarom is er sindsdien altijd bemoeienis geweest van de gemeente met de club. In het stadhuis kunnen ze ADO niet zomaar laten vallen. Als je de tientallen miljoenen euro’s overschrijding van het budget ziet voor de bouw van IJspaleis (stadhuis Den Haag red.) en nu voor concertzaal Amare aan het Spui, dan is die paar miljoen voor ADO peanuts. De club is ook belangrijk voor de uitstraling van de stad en de regio.”

In de zeventiger jaren van de vorige eeuw na de fusie groeide de afstand tussen de jeugdopleiding van ADO en het eerste elftal van FC Den Haag. Aanvankelijk verbloemd door de resultaten van het eerste elftal. De Joegoslaaf Vujadin Boskov was trainer, had de KNVB-beker gewonnen in 1975 en ADO met Lex Schoenmaker in de aanval bereikte de kwartfinales van de Europa Cup voor bekerwinnaars. „Twee historische wedstrijden tegen West Ham United, waar ze nog steeds over praten. Er is zelfs een documentaire over gemaakt.” Zelf had Schoenmaker de UEFA Cup gewonnen met Feyenoord, maar de toenmalige trainer Wiel Coerver wilde niet met hem verder en dus ging Schoenmaker terug naar het oude nest. „Bij rust stond het 4-0 met drie keer Aad Mansveld en een doelpunt van mij. Na rust scoorden die Engelsen tweemaal: 4-2. In Londen op Upton Park scoorde ik nog wel, maar we verloren met 3-1 zodat die twee tegengoals in het Zuiderpark van West Ham ons de das omdeden.”

Het waren de laatste stuiptrekkingen van het grote ADO. De transitie kende langzamerhand zijn voltooiing. Het nieuwe FC Den Haag beleefde afgelopen decennia roerige tijden op en buiten het veld met degradaties en promoties. Ook supporters lieten zich nooit onbetuigd. FC Den Haag-fans stonden garant voor rellen. In 2007 verhuisde de club van het Zuiderpark naar het Forepark aan de rand van de stad.

“’Den Haag is een ambtenarenstad. Ambtenaren geven geld van een ander uit, maar verdienen geen geld’”
Financieel is ADO Den Haag door de jaren heen een zorgenkindje gebleken. Schoenmaker: „In 1995 heeft John van Ringelenstein de club van de ondergang gered, in 2001 kwam Rob Jansen erbij en in 2008 heette Mark van der Kallen de reddende engel. Nu verkeren we weer op de rand van de afgrond. Er wordt vaak gewezen naar de Chinese eigenaren. Onterecht, ze hebben er meer dan twintig miljoen euro ingestoken. Alleen zijn ze tekort geschoten in het toezicht op de diverse directies. Nu willen ze van hun aandelen af, maar echt soepel verloopt dat niet. Het is een maandenlang proces inmiddels met kopers uit Amerika, China, Zwitserland, Nederland en Den Haag. Veel luchtfietsers en nog altijd geen deal. Officieel heeft de club nog tot eind oktober de tijd volgens de licentiecommissie van de KNVB.”

Maar het roemruchte voetbalbolwerk ADO Den Haag, stammend uit 1 februari 1905, kan toch niet verdwijnen?
Schoenmaker: „Nee, en in de derde stad van Nederland hoort profvoetbal gespeeld te worden. Ook zo’n verhaal dat je altijd hoort. Maar het snijdt geen hout. Den Haag is een ambtenarenstad. Ambtenaren geven geld uit van een ander. In Den Haag wordt geen geld verdiend om met ADO een rol van betekenis te spelen in de Eredivisie.”

Schoenmaker hoopt desondanks op een snelle reanimatie. Door wie dan ook uitgevoerd. Aan een voorspelling waagt hij zich niet. „Zie Haarlem, Wageningen, Veendam, allemaal verdwenen.” Voldoet ADO Den Haag half oktober niet aan de licentie-eisen van de KNVB, dan kan de voetbalbond de proflicentie intrekken. „We hebben al zes punten in mindering omdat de financiën niet op orde zijn. Tegelijk valt de ene na de andere overnamepartner af. Er zijn nog kandidaten zoals oud-speler Martin Jol en een vastgoedhandelaar. Die zijn bereid in totaal zo’n twintig miljoen euro neer te leggen, heb ik begrepen. Voor dat geld willen ze ook het stadion hebben. De huidige huursom van meer dan een miljoen euro is niet op te hoesten voor een club uit de Keuken Kampioen Divisie.”

Niet ADO namelijk, maar de gemeente Den Haag is eigenaar van het Cars Jeans Stadion in de oksel van het drukste verkeerspunt van Nederland, het Prins Claus Plein. „Net als bij de fusie tussen ADO en Holland Sport precies een halve eeuw geleden heeft de gemeente de sleutel voor de toekomst van ADO Den Haag in handen.”

„Weet je wat zo sneu is? Na de degradatie en door de financiële perikelen is de club gedwongen de jeugd weer een kans te geven. Het elftalletje doet het heel leuk in de Eerste Divisie. Het zou verschrikkelijk zijn als dat, en 116 jaar ADO de nek wordt omgedraaid. Het kan toch niet dat ik de club overleef? De club moet mij overleven en er nog zeker 116 jaar aan vastplakken.”